Επιτραπέζιο ρολόι από πορσελάνη των αρχών του 19ου αιώνα, από την Γαλλία.
Το θέμα παρουσιάζει τον αγώνα του γκιαούρη εναντίον του Χασάν, από το έργο του Λόρδου Βύρωνος "ο Γκιαούρης"
Το θέμα παρουσιάζει τον αγώνα του γκιαούρη εναντίον του Χασάν, από το έργο του Λόρδου Βύρωνος "ο Γκιαούρης"
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Β’ Αρσακείου Λυκείου Ψυχικού για τα 200χρονα της Ελληνικής Επανάστασης με κεντρικό θέμα «Ελλάς-Γαλλία: (μακρά και διαρκής) συμμαχία (1821-2021)», οι μαθητές της Α’ λυκείου με την καθοδήγηση των θεολόγων Χρυσάνθης Βαβέτση και Παναγιώτη Ανδριόπουλου παρακολούθησαν στον διαδραστικό πίνακα τη συλλογή με τα χρηστικά αντικείμενα των Γάλλων Φιλελλήνων που επιμελήθηκε η φιλόλογος του σχολείου μας Δήμητρα Αγιασοφίτη. Οι δύο θεολόγοι καθοδήγησαν τους μαθητές της Α’ λυκείου ώστε να δουν και να κατανοήσουν τι ήταν αυτά τα αντικείμενα, τι παριστάνουν, με ποιο σκοπό κατασκευάστηκαν και πώς αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του Γαλλικού Φιλελληνισμού. Μετά την παρουσίαση στην τάξη ζητήθηκε από τους μαθητές να ανταποκριθούν με το δικό τους τρόπο στο υλικό των αντικειμένων.
Σε τρία τμήματα (Α1, Α2 και Α3) οι μαθητές υπό την καθοδήγηση της κ. Βαβέτση συνέταξαν κείμενα όπου σε πρώτο ενικό πρόσωπο μπαίνουν στη θέση ενός χρηστικού αντικειμένου και μιλούν βιωματικά από τη σκοπιά αυτή. Τσαγέρες, κεντήματα, ρολόγια, βάζα και παρτιτούρες απέκτησαν έτσι φωνή και μίλησαν για την εποχή τους, τον λόγο που φτιάχτηκαν, τη χρήση τους στα γαλλικά νοικοκυριά και στη γαλλική κοινωνία γενικότερα. Δόθηκε η ευκαιρία στους μαθητές να προσεγγίσουν με πρωτότυπο τρόπο το υλικό των αντικειμένων και να εξασκήσουν τη φαντασία τους.
Στο τμήμα Α3 οι μαθητές υπό την καθοδήγηση του κ. Ανδριόπουλου συνέταξαν εντυπώσεις για τα αντικείμενα που είδαν από τις οποίες σταχυολογούμε ορισμένα αποσπάσματα.
Ένα σχόλιο μαθητή αναφέρει: «…κάτι ναι μεν συνηθισμένο, αλλά πλήρως εντυπωσιακό είναι τα βάζα που πάνω τους είναι ζωγραφισμένες με τεράστια λεπτομέρεια-σαφήνεια σκηνές από μάχες. Το πιο συναρπαστικό όμως, πιστεύω ότι είναι οι φιάλες ποτών που έχουν την μορφή κάποιων αγωνιστών.»
Άλλο σχόλιο: «Ο αγώνας του υπόδουλου ελληνισμού έναντι του τουρκικού ζυγού συγκίνησε πλήθος λαών, οι οποίοι παρακολούθησαν την προσπάθεια ενός ολόκληρου έθνους να οργανωθεί, να βρει χρηματοδότηση και υλική υποστήριξη για να απελευθερωθεί από τον βάρβαρο εχθρό. Οι αγώνες αυτοί, η αυταπάρνηση και η αποφασιστικότητα των Ελλήνων συγκίνησαν και τους Γάλλους πολίτες, με τρόπο που απεικονίζεται σε πλήθος καλλιτεχνικών μορφών.
Στη ζωγραφική σε βάζα, διακοσμητικά πιάτα ή παραπετάσματα τζακιού η έμφαση δίνεται στις ανθρώπινες μορφές, ενώ τα τοπία είναι απλά. Τα θέματα ποικίλλουν, από σκηνές ένδοξης μάχης μέχρι συγκίνηση του αποχωρισμού ή αυτοθυσία. Οι όψεις των ανθρώπων διακρίνονται σκυθρωπές, ενώ άλλοτε το ένα χέρι είναι υψωμένο κρατώντας το σπαθί της μάχης ή δίνοντας με αποφασιστικότητα το σήμα της εφόρμησης στη μάχη.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο αγώνας της ελληνικής επανάστασης επηρέασε βαθιά και τις Γαλλίδες, αφού αποτελεί θέμα διακόσμησης των γυναικείων κοσμητικών αντικειμένων, όπως οι βεντάλιες ή ακόμα μόδας στην εμφάνιση, όπως η «μπούμπουλη».
Οι διάφορες εκδηλώσεις που διοργανώνονται για να συγκεντρωθούν χρήματα αποτελούν επίσης θέμα διακόσμησης, σαν διαφήμιση της όλης προσπάθειας στήριξης του αγώνα των Ελλήνων από τους Ευρωπαίους.
Ακόμα και αντικείμενα καθημερινής χρήσης που παραπέμπουν σε ευχάριστες στιγμές, όπως μπουκάλια κρασιού ή περιτυλίγματα σαπουνιού, αποτελούν ευκαιρία να διαφημιστεί ο ελληνικός αγώνας, σα να μη θέλουν οι Γάλλοι να ξεχάσουν την εθνική προσπάθεια των Ελλήνων αλλά να τη θεωρούν μέρος της ίδιας τους της ζωής.»
Σε άλλο σχόλιο διαβάζουμε τα εξής: «Γνωρίζουμε πως όλη η Ευρώπη παρακολουθούσε με αγωνία τις μάχες και την εξέλιξη του αγώνα της απελευθέρωσης, διότι τους είχαν «αγγίξει» η ιστορία, ο πολιτισμός των Ελλήνων από την αρχαιότητα. Μέσα από τα έργα αυτά, όμως, καθίσταται ακόμα πιο σαφής η υποστήριξη των Γάλλων φιλελλήνων προς τον αγωνιζόμενο ελληνικό λαό. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως στα αντικείμενα αυτά δεν απεικονίζονται μόνο οι μεγάλες μορφές της Επανάστασής (πχ. Κολοκοτρώνης, Κανάρης κλπ.). Αντίθετα, οι φιλέλληνες τεχνίτες δείχνουν ενδιαφέρον για τη ζωή και το έργο λιγότερο γνωστών αγωνιστών ή ακόμα και εντελώς ανώνυμων καθημερινών ανθρώπων.»
Αλλού υπογραμμίζονται τα εξής: «Κύριοι ήρωες του ελληνικού χώρου όπως η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και ο Κανάρης, σκηνές μάχης, κατάληψης πλοίων και φρουρίων είναι κάποιες από τις βασικές θεματολογίες των βάζων. Στα θέματα προστίθενται και σκηνές αιχμαλωσίας Τούρκων από Έλληνες, σκηνές που έδωσαν μεγάλη ανακούφιση σε όλους τους Έλληνες και που τώρα βρίσκονται στο καλό σερβίτσιο ενός γαλλικού σπιτιού. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκαναν τα ρολόγια. Τόση λεπτομέρεια και δυσκολία στην κατασκευή που φαίνεται σχεδόν αδιανόητο ότι από παλιά φτιάχνονταν τέτοια αριστουργήματα που τιμούσαν τους Έλληνες.
Εντυπωσιάστηκα πολύ περισσότερο με τις παρτιτούρες. Η μουσική είναι κάτι που κυλάει στο αίμα όλων των ανθρώπων χωρίς διάκριση στην χώρα προέλευσης. Στην Γαλλία έγινε σύνθεση πολλών κομματιών που υμνούσαν τους Έλληνες. Με συγκινεί να βλέπω ότι η χώρα μου έκανε τόσο αισθητή την παρουσία της σε άλλες χώρες. Ο πολυετής αγώνας όλων των προγόνων μας είχε και εξακολουθεί να έχει την προσοχή που του αναλογεί. Γιατί πέρα από όλα τα διακοσμητικά, αυτό που μας μένει είναι η ψυχική και σωματική δύναμη που επέδειξε η χώρα μας απέναντι στον εχθρό. Είναι αξιέπαινο να υπάρχουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό αντικείμενα και εικόνες που μας υπενθυμίζουν τα γεγονότα.»
Τέλος, διαβάζουμε σε άλλο σχόλιο τα εξής: «Η ανθρώπινη συμπόνια για τους αγώνες του ελληνικού κατακτημένου λαού όσο κι η εκάστοτε αντίληψη ότι ο ελληνικός λαός ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία και την άνθιση του Δυτικού πολιτισμού, είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που συντέλεσαν στην τροφοδότηση του συγκεκριμένου κινήματος (εννοείται του φιλελληνικού). Εστιάζοντας στον Γαλλικό φιλελληνισμό, δεν είναι λίγοι οι Γάλλοι καλλιτέχνες που με επιμονή μελέτησαν τον ελληνικό πολιτισμό και φιλοτέχνησαν αντικείμενα της καθημερινότητας με παραστάσεις του αρχαίου ελληνικού κόσμου.»
Σε τρία τμήματα (Α1, Α2 και Α3) οι μαθητές υπό την καθοδήγηση της κ. Βαβέτση συνέταξαν κείμενα όπου σε πρώτο ενικό πρόσωπο μπαίνουν στη θέση ενός χρηστικού αντικειμένου και μιλούν βιωματικά από τη σκοπιά αυτή. Τσαγέρες, κεντήματα, ρολόγια, βάζα και παρτιτούρες απέκτησαν έτσι φωνή και μίλησαν για την εποχή τους, τον λόγο που φτιάχτηκαν, τη χρήση τους στα γαλλικά νοικοκυριά και στη γαλλική κοινωνία γενικότερα. Δόθηκε η ευκαιρία στους μαθητές να προσεγγίσουν με πρωτότυπο τρόπο το υλικό των αντικειμένων και να εξασκήσουν τη φαντασία τους.
Στο τμήμα Α3 οι μαθητές υπό την καθοδήγηση του κ. Ανδριόπουλου συνέταξαν εντυπώσεις για τα αντικείμενα που είδαν από τις οποίες σταχυολογούμε ορισμένα αποσπάσματα.
Ένα σχόλιο μαθητή αναφέρει: «…κάτι ναι μεν συνηθισμένο, αλλά πλήρως εντυπωσιακό είναι τα βάζα που πάνω τους είναι ζωγραφισμένες με τεράστια λεπτομέρεια-σαφήνεια σκηνές από μάχες. Το πιο συναρπαστικό όμως, πιστεύω ότι είναι οι φιάλες ποτών που έχουν την μορφή κάποιων αγωνιστών.»
Άλλο σχόλιο: «Ο αγώνας του υπόδουλου ελληνισμού έναντι του τουρκικού ζυγού συγκίνησε πλήθος λαών, οι οποίοι παρακολούθησαν την προσπάθεια ενός ολόκληρου έθνους να οργανωθεί, να βρει χρηματοδότηση και υλική υποστήριξη για να απελευθερωθεί από τον βάρβαρο εχθρό. Οι αγώνες αυτοί, η αυταπάρνηση και η αποφασιστικότητα των Ελλήνων συγκίνησαν και τους Γάλλους πολίτες, με τρόπο που απεικονίζεται σε πλήθος καλλιτεχνικών μορφών.
Στη ζωγραφική σε βάζα, διακοσμητικά πιάτα ή παραπετάσματα τζακιού η έμφαση δίνεται στις ανθρώπινες μορφές, ενώ τα τοπία είναι απλά. Τα θέματα ποικίλλουν, από σκηνές ένδοξης μάχης μέχρι συγκίνηση του αποχωρισμού ή αυτοθυσία. Οι όψεις των ανθρώπων διακρίνονται σκυθρωπές, ενώ άλλοτε το ένα χέρι είναι υψωμένο κρατώντας το σπαθί της μάχης ή δίνοντας με αποφασιστικότητα το σήμα της εφόρμησης στη μάχη.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο αγώνας της ελληνικής επανάστασης επηρέασε βαθιά και τις Γαλλίδες, αφού αποτελεί θέμα διακόσμησης των γυναικείων κοσμητικών αντικειμένων, όπως οι βεντάλιες ή ακόμα μόδας στην εμφάνιση, όπως η «μπούμπουλη».
Οι διάφορες εκδηλώσεις που διοργανώνονται για να συγκεντρωθούν χρήματα αποτελούν επίσης θέμα διακόσμησης, σαν διαφήμιση της όλης προσπάθειας στήριξης του αγώνα των Ελλήνων από τους Ευρωπαίους.
Ακόμα και αντικείμενα καθημερινής χρήσης που παραπέμπουν σε ευχάριστες στιγμές, όπως μπουκάλια κρασιού ή περιτυλίγματα σαπουνιού, αποτελούν ευκαιρία να διαφημιστεί ο ελληνικός αγώνας, σα να μη θέλουν οι Γάλλοι να ξεχάσουν την εθνική προσπάθεια των Ελλήνων αλλά να τη θεωρούν μέρος της ίδιας τους της ζωής.»
Σε άλλο σχόλιο διαβάζουμε τα εξής: «Γνωρίζουμε πως όλη η Ευρώπη παρακολουθούσε με αγωνία τις μάχες και την εξέλιξη του αγώνα της απελευθέρωσης, διότι τους είχαν «αγγίξει» η ιστορία, ο πολιτισμός των Ελλήνων από την αρχαιότητα. Μέσα από τα έργα αυτά, όμως, καθίσταται ακόμα πιο σαφής η υποστήριξη των Γάλλων φιλελλήνων προς τον αγωνιζόμενο ελληνικό λαό. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως στα αντικείμενα αυτά δεν απεικονίζονται μόνο οι μεγάλες μορφές της Επανάστασής (πχ. Κολοκοτρώνης, Κανάρης κλπ.). Αντίθετα, οι φιλέλληνες τεχνίτες δείχνουν ενδιαφέρον για τη ζωή και το έργο λιγότερο γνωστών αγωνιστών ή ακόμα και εντελώς ανώνυμων καθημερινών ανθρώπων.»
Αλλού υπογραμμίζονται τα εξής: «Κύριοι ήρωες του ελληνικού χώρου όπως η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και ο Κανάρης, σκηνές μάχης, κατάληψης πλοίων και φρουρίων είναι κάποιες από τις βασικές θεματολογίες των βάζων. Στα θέματα προστίθενται και σκηνές αιχμαλωσίας Τούρκων από Έλληνες, σκηνές που έδωσαν μεγάλη ανακούφιση σε όλους τους Έλληνες και που τώρα βρίσκονται στο καλό σερβίτσιο ενός γαλλικού σπιτιού. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκαναν τα ρολόγια. Τόση λεπτομέρεια και δυσκολία στην κατασκευή που φαίνεται σχεδόν αδιανόητο ότι από παλιά φτιάχνονταν τέτοια αριστουργήματα που τιμούσαν τους Έλληνες.
Εντυπωσιάστηκα πολύ περισσότερο με τις παρτιτούρες. Η μουσική είναι κάτι που κυλάει στο αίμα όλων των ανθρώπων χωρίς διάκριση στην χώρα προέλευσης. Στην Γαλλία έγινε σύνθεση πολλών κομματιών που υμνούσαν τους Έλληνες. Με συγκινεί να βλέπω ότι η χώρα μου έκανε τόσο αισθητή την παρουσία της σε άλλες χώρες. Ο πολυετής αγώνας όλων των προγόνων μας είχε και εξακολουθεί να έχει την προσοχή που του αναλογεί. Γιατί πέρα από όλα τα διακοσμητικά, αυτό που μας μένει είναι η ψυχική και σωματική δύναμη που επέδειξε η χώρα μας απέναντι στον εχθρό. Είναι αξιέπαινο να υπάρχουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό αντικείμενα και εικόνες που μας υπενθυμίζουν τα γεγονότα.»
Τέλος, διαβάζουμε σε άλλο σχόλιο τα εξής: «Η ανθρώπινη συμπόνια για τους αγώνες του ελληνικού κατακτημένου λαού όσο κι η εκάστοτε αντίληψη ότι ο ελληνικός λαός ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία και την άνθιση του Δυτικού πολιτισμού, είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που συντέλεσαν στην τροφοδότηση του συγκεκριμένου κινήματος (εννοείται του φιλελληνικού). Εστιάζοντας στον Γαλλικό φιλελληνισμό, δεν είναι λίγοι οι Γάλλοι καλλιτέχνες που με επιμονή μελέτησαν τον ελληνικό πολιτισμό και φιλοτέχνησαν αντικείμενα της καθημερινότητας με παραστάσεις του αρχαίου ελληνικού κόσμου.»